Streamline Moderne là gì?

Streamline Moderne, hay Art Moderne, là một trào lưu trong kiến trúc và thiết kế, nổi lên vào những năm 1930s. Trong kiến trúc, đặc điểm của phong cách này là nhấn mạnh vào những đường cong, những đường thẳng tít tắp, và một số yếu tố làm nghĩ tới biển cả.

Khách sạn Normandie ở San Juan, Puerto Rico, lấy cảm hứng từ con tàu biển SS Normandie và mang bảng hiệu của con tàu. Ảnh của Javierpuertorico, Wikipedia

Streamline Moderne đến từ đâu?

Người thì bảo Streamline Moderne (hay Art Moderne) bắt nguồn từ trường phái Bauhaus của Đức. Các nhà kiến trúc sư Bauhaus thích những thứ gì thuần khiết, đơn giản, dùng những yếu tố căn bản nhất của kiến trúc cổ điển là những đường cong, những đường thẳng để có một cấu trúc hữu dụng, không cần tới những trang trí thừa thãi. Trường phái này nhanh chóng lan nhanh ra toàn thế giới, trong đó có Mỹ.

Bảo tàng Bauhaus tại Tel Aviv. Ảnh của BergA, Wikipedia

Một tòa nhà Bauhaus ở Chemnitz. Ảnh: Wikipedia

Wikipedia thì bảo khi Đại khủng hoảng vào những năm 1930s ngày càng đậm, càng khó khăn, những nhà thiết kế công nghệ Mỹ bỗng thấy chán những thứ hoa mỹ trang hoàng trong trường phái Art Deco đang được ưa chuộng. Khó khăn khiến họ nhận ra một khía cạnh mới trong Art Deco – đó là “streamlining” – tức nét uyển chuyển như nương theo dòng chảy của nước, dòng lưu thông của không khí, giúp lướt đi nhanh hơn, dễ dàng hơn.

Trạm xe Greyhound ở Cleveland, Ohio, Mỹ, phong cách theo kiểu Streamline Moderne. Ảnh: Wikipedia

Các nhà thiết kế bèn tước hết những trang trí linh tinh của Art Deco đi, nhường chỗ cho chất “gọn và mượt” thuần đường thẳng, dễ chuyển động và chuyển động nhanh được nổi lên. Nhà thì mang dáng như ống trụ dài với cửa sổ dàn ngang ra. Đến cả đồng hồ, đài, điện thoại, xe hơi, đồ đạc… cũng mang tinh thần này.

Joseph M. Majewski, Máy xay sinh tố Jr. Juice-O-Mat, khoảng 1937

Đặc điểm

Streamline Moderne vừa là một sự phản ứng với Art Deco, vừa là một sự phản ảnh thời kinh tế khó khăn. Những góc sắc nhọn được thay bằng những đường cong giản dị và trơn mượt. Gỗ và đá được thay bằng xi măng và kính cũng giản dị thôi.

Nhưng Art Deco và Streamline Moderne không hẳn là trái ngược nhau. Như đã nói, Streamline Moderne rút được một phần tính cách của Art Deco và nâng lên thành một dòng mới.

Mặc dù nhà tư nhân không sử dụng Streamline Moderne nhiều như các tòa nhà thương mại, nhưng vẫn có người làm.

Tòa nhà căn hộ theo kiểu Streamline Moderne ở Edmonds, Washington, theo kiểu Streamline Moderne Ảnh: Joe Mabel, Wikipedia

Một căn nhà theo kiểu Streamline Moderne sẽ có những đặc điểm sau:

Bất đối xứng, ngang và thấp (khác với Art Deco nhà thường cao và thẳng đứng các khối lô nhô)

Mái bằng, tường nhẵn và trắng hoặc màu be

Trông trơn tru, mượt, như lướt đi, với các góc tròn bo ngoài nhà.

Không phào, không thạch cao đắp nổi trang trí. (Khác với nhà Art Deco hay có các đường zic-zắc, giả tia mặt trời, tam giác, và các chi tiết trang trí khác).

Cửa kính thành khối hoặc một dãy cửa sổ quây lấy nhà. Cửa sổ dàn thành hàng ngang
 

Nhà có các mảng kính

Cửa và cửa sổ có khung nhôm hoặc thép, lan can thép. Có ô cửa sổ tròn và những chi tiết như trên một con tàu biển. Đây là ảnh của căn nhà gốc tại Hamilton, Ontario, Canada trước khi được trùng tu thành căn nhà long lanh trong những ảnh trên. Ảnh từ trang này

Nguồn: soi.today